عملکرد  اداره کل امور عشایر خراسان رضوی ( 1392 )                       

نگاهی به جامعه عشایری خراسان رضوی

      استان خراسان رضوي با وسعت بیش از 116493 كيلومتر مربع و 6 ميليون نفر جمعيت بالغ بر 31650 نفر 6734خانوار) از عشاير كشور را در خود جاي داده استاين تعداد کمتر از یک درصد جمعيت كل استان  و 1.6% جمعيت روستايي استان و 2.2% از عشاير کل كشور است كه در 35 طايفه مستقل سازمان يافته اند.

       جامعه عشايري به لحاظ ويژگيهاي زندگي سنتي خود يعني معيشت متكي به دام ناگزير به تحمل زندگي سخت شباني بوده و همواره جهت تعليف دام از نقطه اي به نقطه ديگر كوچ مي كند عشاير خراسان رضوي نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با تعداد معادل 923738 واحد دامي به صورت كوچرونيمه كوچرو و رمه گردان در مناطق ييلاق و قشلاق امرار معاش مي كنند كه اين ميزان دام معادل 10.5% دام استان و معادل 3.8% دام سبك عشاير كشور مي باشد متوسط دام سبك هر خانوار عشاير در كشور 95 راس است كه اين مقدار در استان خراسان رضوی 135 راس مي باشد اين ارقام بيانگر توان توليدي بالا در جامعه عشايري خراسان رضوی میباشد

       از نظر پراكندگي جمعيت عشاير درسطح 13  شهرستان (مشهد، كلات، سرخس، چناران، قوچان، درگز، نيشابور، سبزوار، خوشاب، خواف، كاشمر، خلیل آباد و بردسكن) پراكنده اند كه در حال حاضر در 8 شهرستان، اين اداره كل  داراي اداره امور عشاير و يا نمايندگي است.

      تعدادی از عشاير استان خراسان رضوی در فصل قشلاق به چهار استان گلستان (مراوه تپه)، يزد، خراسان شمالي و خراسان جنوبی كوچ مي كنند و در فصل ييلاق نيز این استان ميزبان عشايراستانهاي سمنان و خراسان جنوبی میباشد.استان خراسان رضوي داراي 5 زيست بوم (ايلخاني، كرد اترك شمالي، كرد اترك جنوبي، كرمانج شرقي و خواف) مي باشد كه در دو زيست بوم  با خراسان شمالي (كرد اترك شمالي و كرد اترك جنوبي) مشترك مي باشد اين استان داراي 73 سامانه عشايري شامل 364 سامانه عرفي (محله عشايري) مي باشد.

جدول اطلاعات سامانه بندي استان خراسان رضوی

نام زيست بوم

تعداد سامانه

تعداد سامان عرفي

ايلخاني

22

108

كرد اترك شمالي

15

81

كرد اترك جنوبي

6

34

كرمانج شرقي

24

120

خواف

6

21

جمع کل

73

364 

 

 

 

 

 

جمعیت عشایر تحت پوشش اداره کل امور عشایر خراسان رضوی سال 92

 

رديف

شهرستان

جمعیت

خانوار

نفر

1

بردسكن

832

3895

2

چناران

483

2262

3

خلیل آباد

89

416

4

خواف

1208

5653

5

درگز

626

2929

6

سبزوار و خوشاب

471

2203

7

سرخس

781

3657

8

قوچان

671

3142

9

كاشمر

456

2133

10

کلات

359

1679

11

مشهد

394

1843

12

نيشابور

498

2338

جمع كل

6868

32150

 

 

محورهای اصلی فعالیت های اداره کل امورعشایر

            اهم اقدامات و فعالیتهای عمرانی اداره کل امورعشایر خراسان رضوی درقالب3 طرح از برنامه ساماندهی عشایریدر فصل عمران شهری وروستایی انجام می گیرد.

  • طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری

  • اهم فعالیت ها این طرح عبارتند از: تجهیز کانونهای اسکان خود جوش وهدایتی اعم ازتامین آب آشامیدنی سالم، احداث راههای ارتباطی مناسب، تامین آب کشاورزی و فراهم آوردن زمینه اشتغال مناسب ازطریق واگذاری زمین کشاورزی،سایت دامپروری،کارگاههای تولیدی و....

  •  درسال1392 تعداد 1 پروژه از محل اعتبارات استانی با اعتبار 300 میلیون ریال و 1 پروژه از محل اعتبارات خشکسالی با اعتبار 2500 میلیون ریال و 1 پروژه با اعتبار 13000 میلیون ریال از محل اعتبارات ملی به مرحله اجراء گذاشته شده است.

 

  • لیست پروژه های مصوب سال 1392در طرح عملیات اجرایی اسکان- ارقام به میلیون ریال

ردیف

عنوان پروژه

شهرستان

محل تامین اعتبار

نحوه اجرا

اعتبار مصوب

1

 تکميل مجتمع اسکان عشاير

قوچان

استانی

پیمانی

300

2 آبرساني مجتمع چشمه ني(محمدزوآب) بردسـكن خشکسالی پیمانی 2500

3

 عملیات اجرایی اسکان چاه تلخ

سبزوار

ملی

پیمانی

13000

 

جمع

 

 

 

15800

  • طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

  • این طرح درسامانه های ییلاقی وقشلاقی که امکانات اسکان درآنها فراهم نمیباشداجرا میگرددوبه عشایری که به کوچ ادامه میدهند ارائه خدمات مینماید. مهمترین اقداماتی که درقالب این طرح انجام میشود عبارتست از : احداث و مرمت ایلراهها ی عشایری، تامین آب آشامیدنی سالم جهت شرب انسان ودام ازطریق آبرسانی سیار،بهسازی چشمه وقنوات،حفر-تجهیز ویالایروبی چاههای مالداری و ...

  • اهم اقدامات انجام شده درسال 92 درقالب طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان : درسال 1392 مبلغ 9542  میلیون ریال در قالب 24 پروژه از منابع استانی، خشکسالی و ملی جهت تامین نیازهای زیربنایی ومستمر عشایر کوچنده درمناطق عشایری استان خراسان رضوی مصوب گردیده است..

 

لیست پروژه های طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان  (میلیون ریال)

ردیف

عنوان پروژه

شهرستان

محل تامین اعتبار

نحوه جرا

اعتبار مصوب

1

‌آبرساني سيار خوشاب

‌خوشاب

استانی

امانی

70

2

‌آبرساني سيار كاشمر

‌كاشـمر

استانی

امانی

70

3

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري سرخس

‌سـرخس

نفت

امانی

700

4

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري چناران

‌چناران

استانی

امانی

240

5

‌آبرساني سيار قوچان

‌قوچان

استانی

امانی

1100

6

‌آبرساني سيار درگز

‌درگز

نفت

امانی

875

7

‌آبرساني سيار خواف

‌خواف

نفت

امانی

790

8

‌آبرساني سيار سبزوار

‌سـبزوار

استانی

امانی

355

9

‌آبرساني سيار بردسكن

‌بردسـكن

استانی

امانی

680

10

‌آبرساني سيار مشهد

‌مشـهد

استانی

امانی

410

11

‌آبرساني سيار كلات

‌كلات

استانی

امانی

330

12

‌آبرساني سيار سرخس

‌سـرخس

نفت

امانی

470

13

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري قوچان

‌قوچان

استانی

امانی

222

14

‌مرمت آب بردگيهاي راههاي ارتباطي عشايروساخت ابنيه فني

‌درگز

استانی

امانی

130

15

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري خواف

‌خواف

نفت

امانی

130

16

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري سبزوار

‌سـبزوار

استانی

امانی

220

17

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري بردسكن

‌بردسـكن

استانی

امانی

270

18

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري نيشابور

‌نيشـابور

استانی

امانی

100

19

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري مشهد

‌مشـهد

استانی

امانی

190

20

‌نگهداري و مرمت راههاي عشايري كلات

‌كلات

استانی

امانی

140

21

‌آبرساني سيار چناران

‌چناران

استانی

امانی

620

22

‌آبرساني سيار نيشابور

‌نيشـابور

استانی

امانی

100

23

‌تامين اب شرب انسان و دام از چشمه شور

‌سـرخس

نفت

پیمانی

830

24

‌انتقال آب شرب کلات (محله عشايري سه پنجه نيازي)

‌كلات

استانی

امانی

500

جمع کل

9542

 

  • طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

  •    طرح مکانیابی و مطالعات مناطق عشایری : در این طرح مناطق و قلمروهای عشایری، امکانات و پتانسیل های طبیعی و انسانی نیز مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و باتوجه به پتانسیل های مناطق پروژه هایی درزمینه های اشتغال عشایر پیشنهاد میگردد و مکانهای قابل توسعه و مستعد احداث شهرک شناسایی و مورد مطالعه قرار می گیرند. 

  • درسال 1392 مبلغ 230 میلیون ریال در قالب 1 پروژه مطالعاتی از منابع استانی جهت مطالعه مکانیابی کانونهای توسعه در مناطق عشایری در  نظر گرفته شده است

لیست پروژه های مصوب سال 1392 در طرح مطالعات - ارقام به میلیون ریال  

ردیف

عنوان پروژه

شهرستان

کانون

محل تامین اعتبار

نحوه اجرا

اعتبار مصوب

1

مكانيابي كانونهاي اسكان عشاير

چناران

قرق

استانی

پیمانی

230

جمع کل

230

    

     

 

خلاصه عملکرد عمرانی سال 1392

سال 1392

عنوان طرح /عملیات

پیشرفت فیزیک

(درصد)

جمع اعتبار

اعتبار (میلیون ریال)

حجم عملیات

عملیات

طرح

100

9542

2342

2095

نگهداري و مرمت ایلراهها (کیلومتر)

ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان

100

5870

5500

آبرساني سیار (خانوار)

100

1330

2

تامین آب (مورد)

100

15800

300

1

تکميل مجتمع اسکان عشاير (سایت)

عملیات اجرایی اسکان

100

 

15500

2

تامین و انتقال آب (مورد)

 

100

230

200

230

1

مطالعات مکانیابی (طرح)

مطالعات

تامین تجهیزات و ماشین آلات

100

200

200

تامین تجهیزات و ماشین الات (میلیون ریال)

100

25772

25772

 

جمع کل

 

 

 

 تسهیلات بانکی:

اعطای تسهیلات بانکی به عشایر از مناسبترین و مفیدترین اقدامات جهت ایجاد اشتغال یا تثبیت اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای عشایری و جلوگیری از کوچ عشایر به حاشیه شهرها میباشد. عملکرد جذب تسهیلات بانکی در سال 92 توسط عشایر و شرکتهای عشایری این اداره کل به شرح جدول ذیل میباشد.

عملکرد تسهیلات بانکی در سال   1392  - مبالغ به ميليون ريال

رديف

عنوان طرح

تعداد طرح تصويب شده

مبلغ درخواستي

مبلغ تصویب شده

مبلغ جذب شده

تعداد خانوار بهره مند

1

بهسازی و نوسازی اماکن دامی

82

2320

1715

1715

82

2

خرید دام سبک

371

30475

28825

28825

371

3

پرواربندي

1111

131574

76066

76066

1111

4

پرورش دام داشتی

74

4459

4224

4224

74

5

پرورش گاو

2

350

250

250

2

6

پرورش شتر

46

3469

2625

2625

46

7

خرید علوفه

977

201143

200107.8

200107.8

7699

8

تامین آب کشاورزی

0

0

0

0

0

9

زراعت

0

0

0

0

0

10

صنایع دستی

0

0

0

0

0

11

حفر و تجهیز چاه عمیق

0

0

0

0

0

12

مکانیزاسیون

6

3200

2950

2950

8

13

طرح حضرت زینب

20

200

200

200

20

14

سرمایه در گردش شرکتها

0

0

0

0

0

15

سایر

2

18400

18400

18400

1115

جمع

 

2691

395590

335362.8

335362.8

6500