عملکرد اداره کل امور عشایر خراسان رضوی ( 1389 ) عملکرد سالهای دیگر ( 1385 1386 1387 1388 1389 1390 )

نگاهی به جامعه عشایری خراسان رضوی

استان خراسان رضوي با وسعت بیش از 116493 كيلومتر مربع و 6 ميليون نفر جمعيت بالغ بر 30295 نفر 6472) خانوار) از عشاير كشور را در خود جاي داده است. اين تعداد کمتر از یک درصد جمعيت كل استان و 1.6% جمعيت روستايي استان و 2.2% از عشاير کل كشور است كه در 35 طايفه مستقل سازمان يافته اند.

جامعه عشايري به لحاظ ويژگيهاي زندگي سنتي خود يعني معيشت متكي به دام ناگزير به تحمل زندگي سخت شباني بوده و همواره جهت تعليف دام از نقطه اي به نقطه ديگر كوچ مي كند عشاير خراسان رضوي نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با تعداد معادل 900000 واحد دامي به صورت كوچرو- نيمه كوچرو و رمه گردان در مناطق ييلاق و قشلاق امرار معاش مي كنند كه اين ميزان دام معادل 10.5% دام استان و معادل 3.8% دام سبك عشاير كشور مي باشد متوسط دام سبك هر خانوار عشاير در كشور 95 راس است كه اين مقدار در استان خراسان رضوی 135 راس مي باشد اين ارقام بيانگر توان توليدي بالا در جامعه عشايري خراسان رضوی میباشد.

از نظر پراكندگي جمعيت عشاير درسطح 13 شهرستان (مشهد، كلات، سرخس، چناران، قوچان، درگز، نيشابور، سبزوار، خوشاب، خواف، كاشمر، خلیل آباد و بردسكن) پراكنده اند كه در حال حاضر در 8 شهرستان، اين اداره كل داراي اداره امور عشاير و يا نمايندگي است.

تعدادی از عشاير استان خراسان رضوی در فصل قشلاق به چهار استان گلستان (مراوه تپه)، يزد، خراسان شمالي و خراسان جنوبی كوچ مي كنند و در فصل ييلاق نيز این استان ميزبان عشاير استانهاي سمنان و خراسان جنوبی میباشد.

استان خراسان رضوي داراي 5 زيست بوم (ايلخاني، كرد اترك شمالي، كرد اترك جنوبي، كرمانج شرقي و خواف) مي باشد كه در دو زيست بوم با خراسان شمالي (كرد اترك شمالي و كرد اترك جنوبي) مشترك مي باشد اين استان داراي 73 سامانه عشايري شامل 364 سامانه عرفي (محله عشايري) مي باشد.

جدول اطلاعات سامانه بندي استان خراسان رضوی

نام زيست بوم	تعداد سامانه	تعداد سامان عرفي
ايلخاني	22	108
كرد اترك شمالي	15	81
كرد اترك جنوبي	6	34
كرمانج شرقي	24	120
خواف	6	21
جمع کل	73	364

جمعیت عشایر تحت پوشش اداره کل امور عشایر خراسان رضوی

رديف	شهرستان	جمعیت
رديف	شهرستان	خانوار	نفر
1	بردسكن	1074	4682
2	چناران	990	4598
3	خلیل آباد	140	630
4	خواف	1087	5318
5	درگز	567	2682
6	سبزوار و خوشاب	506	2291
7	سرخس	315	1371
8	قوچان	748	3733
9	كاشمر	170	756
10	کلات	270	1178
11	مشهد	273	1192
12	نيشابور	332	1864
جمع كل		6472	30295

محورهای اصلی فعالیت های اداره کل امورعشایر

اهم اقدامات و فعالیتهای عمرانی اداره کل امورعشایر خراسان رضوی درقالب3 طرح از برنامه ساماندهی عشایریدر فصل عمران شهری وروستایی انجام می گیرد.

1- طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری
2- طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان
3- طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری

اهم فعالیت های این طرح عبارتند از: تجهیز کانونهای اسکان خود جوش وهدایتی اعم ازتامین آب آشامیدنی سالم، احداث راههای ارتباطی مناسب، تامین آب کشاورزی و فراهم آوردن زمینه اشتغال مناسب ازطریق واگذاری زمین کشاورزی،سایت دامپروری،کارگاههای تولیدی و....

درسال1389 تعداد 1 پروژه و با اعتباری معادل 1500 میلیون ریال از محل اعتبارات استانی در جهت تکمیل مجتمع دامپروری و 6 پروژه از محل اعتبارات خشکسالی با اعتبار 2850 میلیون ریال و 1 پروژه با اعتبار 5000 میلیون ریال از محل اعتبارات ملی به مرحله اجراء گذاشته شده است.

منبع آب مجتمع دامپرور ی شفیع قوچان

*لیست پروژه های مصوب سال 1389 در طرح عملیات اجرایی اسکان- ارقام به میلیون ریال*
ردیف	عنوان پروژه	شهرستان	محل تامین اعتبار	نحوه اجرا	اعتبار مصوب
1	تکميل مجتمع اسکان عشاير	قوچان	استانی	پیمانی	1500
2	احداث انبار ذخیره علوفه	قوچان	خشکسالی	پیمانی	200
3	بهسازی چشمه و انتقال آب جهانگیر	درگز	خشکسالی	پیمانی	500
4	آبرسانی مجتمع چشمه نی	بردسکن	خشکسالی	پیمانی	1300
5	انتقال آب شرب سرجنگل	کلات	خشکسالی	پیمانی	200
6	مرمت و لایروبی قنات محمدآباد	بردسکن	خشکسالی	امانی	250
7	مرمت و لابروبی قنات آقا مهدی	بردسکن	خشکسالی	امانی	400
8	احداث بند خاکی و انتقال آب چاه تلخ	سبزوار	ملی	امانی-پیمانی	5000
	جمع				9350

طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

این طرح درسامانه های ییلاقی وقشلاقی که امکانات اسکان درآنها فراهم نمیباشداجرا میگرددوبه عشایری که به کوچ ادامه میدهند ارائه خدمات مینماید. مهمترین اقداماتی که درقالب این طرح انجام میشود عبارتست از : احداث و مرمت ایلراهها ی عشایری، تامین آب آشامیدنی سالم جهت شرب انسان ودام ازطریق آبرسانی سیار،بهسازی چشمه وقنوات،حفر-تجهیز ویالایروبی چاههای مالداری و ...

اهم اقدامات انجام شده درسال 89 درقالب طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان : درسال 1389 مبلغ 6986 میلیون ریال در قالب 21 پروژه از منابع استانی، مازاددرآمد استانی و خشکسالی جهت تامین نیازهای زیربنایی ومستمر عشایر کوچنده درمناطق عشایری استان خراسان رضوی مصوب گردیده است.

چاه مالداری قبل از اجرا

چاه مالداری پس ازگلوگذاری

مرمت وگذر بازکنی ایلراههای عشایری

احداث حوزچه ذخیره آب

لیست پروژه های مصوب سال 1389 در طرح ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان
ردیف	عنوان پروژه	شهرستان	محل تامین اعتبار	نحوه اجرا	اعتبار مصوب
1	نگهداري ومرمت راه	مشهد	استانی	امانی	150
2	آبرساني سيار	مشهد	استانی	امانی	400
3	نگهداري ومرمت راه	نيشابور	استانی	امانی	100
4	نگهداري ومرمت راه	بردسكن	استانی	امانی	237
5	نگهداري ومرمت راه	سبزوار	استانی	امانی	150
6	نگهداري ومرمت راه	خواف	استانی	امانی	150
7	نگهداري ومرمت راه	درگز	استانی	امانی	120
8	نگهداري ومرمت راه	قوچان	استانی	امانی	150
9	آبرساني سيار	بردسكن	استانی	امانی	400
10	آبرساني سيار	سبزوار	استانی	امانی	200
11	آبرساني سيار	خواف	استانی	امانی	400
12	آبرساني سيار	درگز	استانی	امانی	400
13	آبرساني سيار	قوچان	استانی	امانی	400
14	آبرساني سيار	سرخس	استانی	امانی	200
15	آبرساني سيار	چناران	استانی	امانی	200
16	آبرساني سيار	كلات	استانی	امانی	200
17	نگهداري ومرمت راه	چناران	استانی	امانی	150
18	نگهداري ومرمت راه	سرخس	استانی	امانی	100
19	نگهداري ومرمت راه	كلات	استانی	امانی	100
20	احداث و توسعه راههای دسترسی عشایری	کلات	مازاد درآمد	پیمانی	500
21	تکمیل بهسازی چشمه و انتقال آب آب تلخ	سرخس	خشکسالی	امانی	300
جمع کل					6986

طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

طرح مکانیابی و مطالعات مناطق عشایری : در این طرح مناطق و قلمروهای عشایری، امکانات و پتانسیل های طبیعی و انسانی نیز مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و باتوجه به پتانسیل های مناطق پروژه هایی درزمینه های اشتغال عشایر پیشنهاد میگردد و مکانهای قابل توسعه و مستعد احداث شهرک شناسایی و مورد مطالعه قرار می گیرند.

درسال 1389 مبلغ 300 میلیون ریال در قالب 1 پروژه مطالعاتی از منابع استانی جهت مطالعه مکانیابی کانونهای توسعه در مناطق عشایری در شهرستان سرخس در نظر گرفته شده است.

لیست پروژه های مصوب سال 1389 در طرح مطالعات - ارقام به میلیون ریال

ردیف	کد پروژه	عنوان پروژه	شهرستان	کانون	محل تامین اعتبار	نحوه اجرا	اعتبار مصوب
1	884090	مطالعه مکانیابی کانونهاي توسعه	سرخس	آب تلخ	استانی	پیمانی	300
جمع کل							300

خلاصه عملکرد عمرانی سال 1389

سال 1389				عنوان طرح /عملیات
پیشرفت فیزیک (درصد)	جمع اعتبار	اعتبار (میلیون ریال)	حجم عملیات	عملیات	طرح
100	6986	3106	2095	نگهداري و مرمت ایلراهها (کیلومتر)	ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان
100		3080	5500	آبرساني سیار (خانوار)
100		300	7	انتقال آب (کیلومتر)
100		500	200	احداث و توسعه راههای دسترسی عشایر (کیلومتر)
100	14350	1500	1	تکميل مجتمع اسکان عشاير (سایت)	عملیات اجرایی اسکان
100		200	880	احداث انبار ذخیره علوفه (مترمربع)
100		700	22	انتقال آب (کیلومتر)
100		1300	66	آبرسانی مجتمع چشمه نی (کیلومتر)
100		650	2	مرمت و لایروبی قنات (رشته)
100		5000	35000	احداث بندخاکی و انتقال آب (مترمکعب)
100	300	300	1	مطالعات مکانیابی (طرح)	مطالعات
100	400	400	400	تامین تجهیزات و ماشین الات (میلیون ریال)	تامین تجهیزات و ماشین آلات
100	17036	17036		جمع کل

تسهیلات بانکی:

اعطای تسهیلات بانکی به عشایر از مناسبترین و مفیدترین اقدامات جهت ایجاد اشتغال یا تثبیت اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای عشایری و جلوگیری از کوچ عشایر به حاشیه شهرها میباشد. عملکرد جذب تسهیلات بانکی در سال 89 توسط عشایر و شرکتهای عشایری این اداره کل به شرح جدول ذیل میباشد.

عملکرد تسهیلات بانکی در سال 1389

					مبالغ به ميليون ريال
رديف	عنوان طرح	تعداد طرح تصويب شده	مبلغ درخواستي	مبلغ تصويب	جذب شده	تعداد خانوار بهره مند
1	بهسازی و نوسازی اماکن دامی	70	3500	2100	2100	70
2	خرید دام سبک	385	11656	6846	6846	385
3	پرواربندي	336	57463	43081.5	43081.5	974
4	پرورش دام داشتی	64	5585	4890	4890	64
5	پرورش گاو	8	920	750	750	8
6	پرورش شتر	43	4250	3450	3450	43
7	احداث و تکمیل انبار علوفه	3	1000	1000	1000	615
8	خرید علوفه	492	87069.8	77862.5	77862.5	6863
9	تامین آب کشاورزی	0	500	500	500	158
10	آبیاری قطره ای	0	0	0	0	0
11	زراعت و باغداری	33	2000	1082	1082	33
12	پرورش مرغ بومی	26	315	300	300	26
13	پرورش زنبور عسل	0	0	0	0	0
14	وام اشتغال زایی	74	3800	3800	3800	74
15	مرتعداری	20	1000	1000	1000	20
16	قالیبافی	24	484	484	484	24
17	تامین آب شرب	0	0	0	0	0
18	تامین برق	0	5500	5500	5500	90
19	احداث راه	0	250	250	250	70
20	خرید تراکتور	6	772.5	702.5	702.5	6
21	خرید تانکر آبرسانی	0	0	0	0	0
22	احداث مسکن	30	3000	3000	3000	30
23	طرح حضرت زینب	110	510	510	510	110
24	قرض الحسنه	17	3278	3278	3278	17
25	منابع داخلی بانکها	31	1110	1110	1110	30
26	سرمایه در گردش شرکتها	7	1459	1348	769	1465
جمع		1779	195422.3	162844.5	162265.5	11175

اهم فعالیتهای اداره کل امور عشایر خراسان رضوی
سال 1389		عنوان طرح /عملیات
خانوار بهره مند	حجم کار	عنوان طرح /عملیات
6500	33	تعداد پروژه	پروژه های عمرانی
6500	17036	میلیون ریال	پروژه های عمرانی
6500	1779	تعداد طرح	تسهیلات بانکی
6500	162265	میلیون ریال	تسهیلات بانکی
6500	33101	تهیه و توزیع نهاده های دامی (تن)	امورتولید و تعاونیها و ترویج
6500	54	تهیه و توزیع کالاهای کالابرگی (تن)
350	17869	پرواربندی دام سبک عشایر (راس)
6500	4364	تهیه و توزیع آرد سهیمه (تن)
2130	28214	خرید دام مازاد عشایر (راس)
2120	247434	بیمه دام عشایر (رأس)
2000	13547	دوره های آموزشی و ترویجی (نفر)
494	494	صندوق بیمه اجتماعی عشایر (خانوار)
4200	14014	تهیه و توزیع کپسول گاز (کپسول)