عملکرد  اداره کل امور عشایر خراسان رضوی ( 1390 )                        عملکرد سالهای دیگر ( 1385 1386 1387 1388 1389 1390 )

 

نگاهی به جامعه عشایری خراسان رضوی

              استان خراسان رضوي با وسعت بیش از 116493 كيلومتر مربع و 6 ميليون نفر جمعيت بالغ بر 30295 نفر 6472) خانوار) از عشاير كشور را در خود جاي داده است. اين تعداد کمتر از یک درصد جمعيت كل استان  و 1.6% جمعيت روستايي استان و 2.2% از عشاير کل كشور است كه در 35 طايفه مستقل سازمان يافته اند.

              جامعه عشايري به لحاظ ويژگيهاي زندگي سنتي خود يعني معيشت متكي به دام ناگزير به تحمل زندگي سخت شباني بوده و همواره جهت تعليف دام از نقطه اي به نقطه ديگر كوچ مي كند عشاير خراسان رضوي نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با تعداد معادل 900000 واحد دامي به صورت كوچرو- نيمه كوچرو و رمه گردان در مناطق ييلاق و قشلاق امرار معاش مي كنند كه اين ميزان دام معادل 10.5% دام استان و معادل 3.8% دام سبك عشاير كشور مي باشد متوسط دام سبك هر خانوار عشاير در كشور 95 راس است كه اين مقدار در استان خراسان رضوی 135 راس مي باشد اين ارقام بيانگر توان توليدي بالا در جامعه عشايري خراسان رضوی میباشد.

              از نظر پراكندگي جمعيت عشاير درسطح 13  شهرستان (مشهد، كلات، سرخس، چناران، قوچان، درگز، نيشابور، سبزوار، خوشاب، خواف، كاشمر، خلیل آباد و بردسكن) پراكنده اند كه در حال حاضر در 8 شهرستان، اين اداره كل  داراي اداره امور عشاير و يا نمايندگي است.

              تعدادی از عشاير استان خراسان رضوی در فصل قشلاق به چهار استان گلستان (مراوه تپه)، يزد، خراسان شمالي و خراسان جنوبی كوچ مي كنند و در فصل ييلاق نيز این استان ميزبان عشاير استانهاي سمنان و خراسان جنوبی میباشد.

              استان خراسان رضوي داراي 5 زيست بوم (ايلخاني، كرد اترك شمالي، كرد اترك جنوبي، كرمانج شرقي و خواف) مي باشد كه در دو زيست بوم  با خراسان شمالي (كرد اترك شمالي و كرد اترك جنوبي) مشترك مي باشد اين استان داراي 73 سامانه عشايري شامل 364 سامانه عرفي (محله عشايري) مي باشد.

      

جدول اطلاعات سامانه بندي استان خراسان رضوی

 

 

 

نام زيست بوم

تعداد سامانه

تعداد سامان عرفي

ايلخاني 22 108
كرد اترك شمالي 15 81
كرد اترك جنوبي 6 34
كرمانج شرقي 24 120
خواف 6 21

جمع کل

73

364 

 
 

 

جمعیت عشایر تحت پوشش اداره کل امور عشایر خراسان رضوی

رديف

شهرستان

جمعیت

خانوار

نفر

1

بردسكن

1074

4682

2

چناران

990

4598

3

خلیل آباد

140

630

4

خواف

1087

5318

5

درگز

567

2682

6

سبزوار و خوشاب

506

2291

7

سرخس

315

1371

8

قوچان

748

3733

9

كاشمر

170

756

10

کلات

270

1178

11

مشهد

273

1192

12

نيشابور

332

1864

جمع كل

6472

30295

 

محورهای اصلی فعالیت های اداره کل امورعشایر

            اهم اقدامات و فعالیتهای عمرانی اداره کل امورعشایر خراسان رضوی درقالب3 طرح از برنامه ساماندهی عشایریدر فصل عمران شهری وروستایی انجام می گیرد.

  • 1- طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری

  • 2- طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

  • 3- طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

   

طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری

 

   

  اهم فعالیت های این طرح عبارتند از: تجهیز کانونهای اسکان خود جوش وهدایتی اعم ازتامین آب آشامیدنی سالم، احداث راههای ارتباطی مناسب، تامین آب کشاورزی و فراهم آوردن زمینه اشتغال مناسب ازطریق واگذاری زمین کشاورزی،سایت دامپروری،کارگاههای تولیدی و....

         درسال1390 تعداد 1 پروژه و با اعتباری معادل 733  میلیون ریال از محل اعتبارات استانی در جهت تکمیل مجتمع دامپروری و 5 پروژه از محل اعتبارات خشکسالی و ماده 180 با اعتبار 5000 میلیون ریال و 2 پروژه با اعتبار 10400 میلیون ریال از محل اعتبارات ملی به مرحله اجراء گذاشته شده است.

  منبع آب مجتمع دامپرور ی شفیع قوچان

 

لیست پروژه های مصوب سال 1390 در طرح عملیات اجرایی اسکان- ارقام به میلیون ریال

ردیف

عنوان پروژه

شهرستان

محل تامین اعتبار

نحوه اجرا

اعتبار مصوب

1

 تکميل مجتمع اسکان عشاير

قوچان

استانی

پیمانی

733

2  تامین آب ماش درگز ماده 180 پیمانی 400
3  کلاته برق بردسـكن ماده 180 پیمانی 900
4  آبرساني مجتمع چشمه ني(محمدزوآب) بردسـكن خشکسالی پیمانی 700
5  تامين آب شرب سبزوار ( ذوالفرخ) سبزوار خشکسالی پیمانی 400
6  ساخت منبع و انتقال آب بردسكن ( كلاته برق بردسكن خشکسالی پیمانی 2,600
7  عملیات اجرایی اسکان چاه تلخ سبزوار ملی پیمانی 5,400
8  تکمیل بند خاکی و انتقال آب چاه تلخ سبزوار ملی پیمانی 5,000
 

جمع

      16133

 

     طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

     این طرح درسامانه های ییلاقی وقشلاقی که امکانات اسکان درآنها فراهم نمیباشداجرا میگرددوبه عشایری که به کوچ ادامه میدهند ارائه خدمات مینماید. مهمترین اقداماتی که درقالب این طرح انجام میشود عبارتست از : احداث و مرمت ایلراهها ی عشایری، تامین آب آشامیدنی سالم جهت شرب انسان ودام ازطریق آبرسانی سیار،بهسازی چشمه وقنوات،حفر-تجهیز ویالایروبی چاههای مالداری و ...

        اهم اقدامات انجام شده درسال 90 درقالب طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان : درسال 1390 مبلغ 6986  میلیون ریال در قالب 43 پروژه از منابع استانی، ماده 12، حوادث و خشکسالی و ملی جهت تامین نیازهای زیربنایی ومستمر عشایر کوچنده درمناطق عشایری استان خراسان رضوی مصوب گردیده است.

 

لیست پروژه های طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

ردیف

عنوان پروژه

شهرستان

محل تامین اعتبار

نحوه جرا

اعتبار مصوب

1

نگهداري و مرمت راههاي عشايري سرخس

سـرخس

استانی

امانی

300,000

2

بهسازي و شن ريزي راه زرين كوه (ياقول)

درگز

استانی

پیمانی

3,500,000

3

آبرساني سيار خوشاب

خوشاب

استانی

امانی

50,000

4

آبرساني سيار كاشمر

كاشـمر

استانی

امانی

90,000

5

نگهداري و مرمت راههاي عشايري چناران

چناران

استانی

امانی

200,000

6

آبرساني سيار قوچان

قوچان

استانی

امانی

490,000

7

آبرساني سيار درگز

درگز

استانی

امانی

490,000

8

آبرساني سيار خواف

خواف

استانی

امانی

490,000

9

آبرساني سيار سبزوار

سـبزوار

استانی

امانی

200,000

10

آبرساني سيار بردسكن

بردسـكن

استانی

امانی

490,000

11

آبرساني سيار مشهد

مشـهد

استانی

امانی

240,000

12

نگهداري و مرمت راههاي عشايري مشهد

مشـهد

استانی

امانی

300,000

13

آبرساني سيار كلات

كلات

استانی

امانی

220,000

14

آبرساني سيار سرخس

سـرخس

استانی

امانی

220,000

15

نگهداري و مرمت راههاي عشايري قوچان

قوچان

استانی

امانی

240,000

16

نگهداري و مرمت راههاي عشايري درگز

درگز

استانی

امانی

120,000

17

نگهداري و مرمت راههاي عشايري خواف

خواف

استانی

امانی

220,000

18

نگهداري و مرمت راههاي عشايري سبزوار

سـبزوار

استانی

امانی

220,000

19

نگهداري و مرمت راههاي عشايري بردسكن

بردسـكن

استانی

امانی

200,000

20

آبرساني سيار چناران

چناران

استانی

امانی

630,000

21

نگهداري و مرمت راههاي عشايري نيشابور

نيشـابور

استانی

امانی

140,000

22

نگهداري و مرمت راههاي عشايري كلات

كلات

استانی

امانی

500,000

23

انتقال آب شرب كلات ( محله عشايري سد پنجه نيازي)

كلات

خشکسالی

پیمانی

1,000,000

24

انتقال آب شرب كلات ( محل عشايري شكر)

كلات

خشکسالی

پیمانی

1,200,000

25

ترميم و اصلاح آب بردگي و ساخت ابنيه فني قوچان

قوچان

خشکسالی

امانی

425,000

26

ترميم و اصلاح آب بردگي راهها چناران

چناران

خشکسالی

امانی

450,000

27

ترميم و اصلاح آب بردگي راهها مشهد

مشـهد

خشکسالی

امانی

200,000

28

ترميم و اصلاح آب بردگي راهها كلات

كلات

خشکسالی

امانی

150,000

29

ترميم و اصلاح آب بردگي راهها سرخس

سـرخس

خشکسالی

امانی

150,000

30

ترميم و اصلاح آب بردگي راهها نيشابور

نيشـابور

خشکسالی

امانی

150,000

31

بهسازي چشمه وانتقال آب چناران

چناران

خشکسالی

امانی

300,000

32

احداث راه عشایری آبغد به دربیابان بام

مشهد

ملی

پیمانی

2,500,000

33

تجهیز اطراقگاه دره و جین آباد

خواف

ملی

پیمانی

400,000

34

تامین آب شرب زرین کوه

درگز

ملی

پیمانی

650,000

35

تامین آب شرب آقامهدی

بردسـكن

ملی

پیمانی

1,700,000

36

مرمت راه گزلی

چناران

ملی

پیمانی

750,000

37

احداث انبار ذخیره علوفه

چناران

ماده 12

پیمانی

1,300,000

38

احداث انبار ذخیره علوفه

نیشابور

ماده 12

پیمانی

1,000,000

39

احداث انبار ذخیره علوفه

خواف

ماده 12

پیمانی

1,600,000

40

تامین آب شرب

قوچان

حوادث

پیمانی

2,000,000

41

مرمت آب بردگی راههای ارتباطی عشایر و ساخت ابنیه

خواف

حوادث

امانی

130,000

42

مرمت شبکه آبرسانی

سرخس

حوادث

پیمانی

125,000

43

مرمت قنات

سبزوار

حوادث

پیمانی

250,000

جمع کل

25980

 

 

    طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

 

 

     طرح مکانیابی و مطالعات مناطق عشایری : در این طرح مناطق و قلمروهای عشایری، امکانات و پتانسیل های طبیعی و انسانی نیز مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و باتوجه به پتانسیل های مناطق پروژه هایی درزمینه های اشتغال عشایر پیشنهاد میگردد و مکانهای قابل توسعه و مستعد احداث شهرک شناسایی و مورد مطالعه قرار می گیرند.                

 

 درسال 1390 مبلغ 560 میلیون ریال در قالب 1 پروژه مطالعاتی از منابع استانی و 2 پروژه از محل ملی جهت مطالعه مکانیابی کانونهای توسعه در مناطق عشایری در  نظر گرفته شده است

لیست پروژه های مصوب سال 1390 در طرح مطالعات - ارقام به میلیون ریال

ردیف

کد پروژه

عنوان پروژه

شهرستان

کانون

محل تامین اعتبار

نحوه اجرا

اعتبار مصوب

1

 

مكانيابي كانونهاي اسكان عشاير

نيشـابور

خدرشاه

استانی

پیمانی

100

2

 

مطالعه مکانیابی و طراحی سایت اسکان

نیشابور

خدرشاه

ملی

پیمانی

240

3

884090

مطالعه خط انتقال آب چاه تلخ

سبزوار

چاه تلخ

ملی

پیمانی

220

جمع کل

560

    

     

 

خلاصه عملکرد عمرانی سال 1390

سال 1390

عنوان طرح /عملیات

پیشرفت فیزیک

(درصد)

جمع اعتبار

اعتبار (میلیون ریال)

حجم عملیات

عملیات

طرح

100

25980

4395

2095

نگهداري و مرمت ایلراهها (کیلومتر)

ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان

100

3610

5500

آبرساني سیار (خانوار)

100

7225

8

تامین آب (مورد)

100

4300

4

احداث انبار و تجهیز اطراقگاه (مورد)

100

6000

50

احداث و توسعه راههای دسترسی عشایر (کیلومتر)

100

16133

733

1

تکميل مجتمع اسکان عشاير (سایت)

عملیات اجرایی اسکان

100

15400

7

تامین و انتقال آب (مورد)

100

560

560

3

مطالعات مکانیابی (طرح)

مطالعات

100

300

300

300

تامین تجهیزات و ماشین الات (میلیون ریال)

تامین تجهیزات و ماشین آلات

100

42973

42973

 

جمع کل

 

 

 تسهیلات بانکی:

اعطای تسهیلات بانکی به عشایر از مناسبترین و مفیدترین اقدامات جهت ایجاد اشتغال یا تثبیت اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای عشایری و جلوگیری از کوچ عشایر به حاشیه شهرها میباشد. عملکرد جذب تسهیلات بانکی در سال 89 توسط عشایر و شرکتهای عشایری این اداره کل به شرح جدول ذیل میباشد.

عملکرد تسهیلات بانکی در سال  1390

                                                            مبالغ به ميليون ريال

رديف

عنوان طرح

تعداد طرح تصويب شده

مبلغ درخواستي

مبلغ تصویب شده

مبلغ جذب شده

تعداد خانوار بهره مند

1

بهسازی و نوسازی اماکن دامی

152

3120

2920

2920

152

2

خرید دام سبک

511

17830

14730

14730

506

3

پرواربندي

668

30233

29763

29763

1331

4

پرورش دام داشتی

39

2442

1446

1446

39

5

پرورش گاو

2

400

400

400

2

6

پرورش شتر

22

3300

3100

3100

22

7

خرید علوفه

1020

82100.3

81500.3

81500.3

7011

8

تامین آب کشاورزی

3

750

670

670

32

9

زراعت

7

200

200

200

7

10

صنایع دستی

3

35

35

35

3

11

مکانیزاسیون

19

3050

2830

2830

98

12

طرح حضرت زینب

95

600

475

475

95

13

سرمایه در گردش شرکتها

9

20013

20013

17363

10571

14

مشاغل خانگی

504

14850

7150

5520

226

15

سایر

10

12928.5

12928.5

12928.5

1856

جمع

 

3064

191852

178160.8

173880.8

21951