عملکرد اداره کل امور عشایر خراسان رضوی ( 1390 ) عملکرد سالهای دیگر ( 1385 1386 1387 1388 1389 1390 )

نگاهی به جامعه عشایری خراسان رضوی

              استان خراسان رضوي با وسعت بیش از 116493 كيلومتر مربع و 6 ميليون نفر جمعيت بالغ بر 30295 نفر 6472) خانوار) از عشاير كشور را در خود جاي داده است. اين تعداد کمتر از یک درصد جمعيت كل استان و 1.6% جمعيت روستايي استان و 2.2% از عشاير کل كشور است كه در 35 طايفه مستقل سازمان يافته اند.

             جامعه عشايري به لحاظ ويژگيهاي زندگي سنتي خود يعني معيشت متكي به دام ناگزير به تحمل زندگي سخت شباني بوده و همواره جهت تعليف دام از نقطه اي به نقطه ديگر كوچ مي كند عشاير خراسان رضوي نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با تعداد معادل 900000 واحد دامي به صورت كوچرو- نيمه كوچرو و رمه گردان در مناطق ييلاق و قشلاق امرار معاش مي كنند كه اين ميزان دام معادل 10.5% دام استان و معادل 3.8% دام سبك عشاير كشور مي باشد متوسط دام سبك هر خانوار عشاير در كشور 95 راس است كه اين مقدار در استان خراسان رضوی 135 راس مي باشد اين ارقام بيانگر توان توليدي بالا در جامعه عشايري خراسان رضوی میباشد.

              از نظر پراكندگي جمعيت عشاير درسطح 13 شهرستان (مشهد، كلات، سرخس، چناران، قوچان، درگز، نيشابور، سبزوار، خوشاب، خواف، كاشمر، خلیل آباد و بردسكن) پراكنده اند كه در حال حاضر در 8 شهرستان، اين اداره كل داراي اداره امور عشاير و يا نمايندگي است.

             تعدادی از عشاير استان خراسان رضوی در فصل قشلاق به چهار استان گلستان (مراوه تپه)، يزد، خراسان شمالي و خراسان جنوبی كوچ مي كنند و در فصل ييلاق نيز این استان ميزبان عشاير استانهاي سمنان و خراسان جنوبی میباشد.

             استان خراسان رضوي داراي 5 زيست بوم (ايلخاني، كرد اترك شمالي، كرد اترك جنوبي، كرمانج شرقي و خواف) مي باشد كه در دو زيست بوم با خراسان شمالي (كرد اترك شمالي و كرد اترك جنوبي) مشترك مي باشد اين استان داراي 73 سامانه عشايري شامل 364 سامانه عرفي (محله عشايري) مي باشد.

جدول اطلاعات سامانه بندي استان خراسان رضوی

نام زيست بوم	تعداد سامانه	تعداد سامان عرفي
ايلخاني	22	108
كرد اترك شمالي	15	81
كرد اترك جنوبي	6	34
كرمانج شرقي	24	120
خواف	6	21
جمع کل	73	364

جمعیت عشایر تحت پوشش اداره کل امور عشایر خراسان رضوی

رديف	شهرستان	جمعیت
رديف	شهرستان	خانوار	نفر
1	بردسكن	1074	4682
2	چناران	990	4598
3	خلیل آباد	140	630
4	خواف	1087	5318
5	درگز	567	2682
6	سبزوار و خوشاب	506	2291
7	سرخس	315	1371
8	قوچان	748	3733
9	كاشمر	170	756
10	کلات	270	1178
11	مشهد	273	1192
12	نيشابور	332	1864
جمع كل		6472	30295

محورهای اصلی فعالیت های اداره کل امورعشایر

اهم اقدامات و فعالیتهای عمرانی اداره کل امورعشایر خراسان رضوی درقالب3 طرح از برنامه ساماندهی عشایریدر فصل عمران شهری وروستایی انجام می گیرد.

1- طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری
2- طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان
3- طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

طرح عملیات اجرای اسکان و ساماندهی خانوارهای عشایری

اهم فعالیت های این طرح عبارتند از: تجهیز کانونهای اسکان خود جوش وهدایتی اعم ازتامین آب آشامیدنی سالم، احداث راههای ارتباطی مناسب، تامین آب کشاورزی و فراهم آوردن زمینه اشتغال مناسب ازطریق واگذاری زمین کشاورزی،سایت دامپروری،کارگاههای تولیدی و....

درسال1390 تعداد 1 پروژه و با اعتباری معادل 733 میلیون ریال از محل اعتبارات استانی در جهت تکمیل مجتمع دامپروری و 5 پروژه از محل اعتبارات خشکسالی و ماده 180 با اعتبار 5000 میلیون ریال و 2 پروژه با اعتبار 10400 میلیون ریال از محل اعتبارات ملی به مرحله اجراء گذاشته شده است.

منبع آب مجتمع دامپرور ی شفیع قوچان

*لیست پروژه های مصوب سال 1390 در طرح عملیات اجرایی اسکان- ارقام به میلیون ریال*
ردیف	عنوان پروژه	شهرستان	محل تامین اعتبار	نحوه اجرا	اعتبار مصوب
1	تکميل مجتمع اسکان عشاير	قوچان	استانی	پیمانی	733
2	تامین آب ماش	درگز	ماده 180	پیمانی	400
3	کلاته برق	بردسـكن	ماده 180	پیمانی	900
4	آبرساني مجتمع چشمه ني(محمدزوآب)	بردسـكن	خشکسالی	پیمانی	700
5	تامين آب شرب سبزوار ( ذوالفرخ)	سبزوار	خشکسالی	پیمانی	400
6	ساخت منبع و انتقال آب بردسكن ( كلاته برق	بردسكن	خشکسالی	پیمانی	2,600
7	عملیات اجرایی اسکان چاه تلخ	سبزوار	ملی	پیمانی	5,400
8	تکمیل بند خاکی و انتقال آب چاه تلخ	سبزوار	ملی	پیمانی	5,000
	جمع				16133

طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان

این طرح درسامانه های ییلاقی وقشلاقی که امکانات اسکان درآنها فراهم نمیباشداجرا میگرددوبه عشایری که به کوچ ادامه میدهند ارائه خدمات مینماید. مهمترین اقداماتی که درقالب این طرح انجام میشود عبارتست از : احداث و مرمت ایلراهها ی عشایری، تامین آب آشامیدنی سالم جهت شرب انسان ودام ازطریق آبرسانی سیار،بهسازی چشمه وقنوات،حفر-تجهیز ویالایروبی چاههای مالداری و ...

اهم اقدامات انجام شده درسال 90 درقالب طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان : درسال 1390 مبلغ 6986 میلیون ریال در قالب 43 پروژه از منابع استانی، ماده 12، حوادث و خشکسالی و ملی جهت تامین نیازهای زیربنایی ومستمر عشایر کوچنده درمناطق عشایری استان خراسان رضوی مصوب گردیده است.

لیست پروژه های طرح ارائه خدمات پشتیبانی تولید به کوچندگان
ردیف	عنوان پروژه	شهرستان	محل تامین اعتبار	نحوه جرا	اعتبار مصوب
1	نگهداري و مرمت راههاي عشايري سرخس	سـرخس	استانی	امانی	300,000
2	بهسازي و شن ريزي راه زرين كوه (ياقول)	درگز	استانی	پیمانی	3,500,000
3	آبرساني سيار خوشاب	خوشاب	استانی	امانی	50,000
4	آبرساني سيار كاشمر	كاشـمر	استانی	امانی	90,000
5	نگهداري و مرمت راههاي عشايري چناران	چناران	استانی	امانی	200,000
6	آبرساني سيار قوچان	قوچان	استانی	امانی	490,000
7	آبرساني سيار درگز	درگز	استانی	امانی	490,000
8	آبرساني سيار خواف	خواف	استانی	امانی	490,000
9	آبرساني سيار سبزوار	سـبزوار	استانی	امانی	200,000
10	آبرساني سيار بردسكن	بردسـكن	استانی	امانی	490,000
11	آبرساني سيار مشهد	مشـهد	استانی	امانی	240,000
12	نگهداري و مرمت راههاي عشايري مشهد	مشـهد	استانی	امانی	300,000
13	آبرساني سيار كلات	كلات	استانی	امانی	220,000
14	آبرساني سيار سرخس	سـرخس	استانی	امانی	220,000
15	نگهداري و مرمت راههاي عشايري قوچان	قوچان	استانی	امانی	240,000
16	نگهداري و مرمت راههاي عشايري درگز	درگز	استانی	امانی	120,000
17	نگهداري و مرمت راههاي عشايري خواف	خواف	استانی	امانی	220,000
18	نگهداري و مرمت راههاي عشايري سبزوار	سـبزوار	استانی	امانی	220,000
19	نگهداري و مرمت راههاي عشايري بردسكن	بردسـكن	استانی	امانی	200,000
20	آبرساني سيار چناران	چناران	استانی	امانی	630,000
21	نگهداري و مرمت راههاي عشايري نيشابور	نيشـابور	استانی	امانی	140,000
22	نگهداري و مرمت راههاي عشايري كلات	كلات	استانی	امانی	500,000
23	انتقال آب شرب كلات ( محله عشايري سد پنجه نيازي)	كلات	خشکسالی	پیمانی	1,000,000
24	انتقال آب شرب كلات ( محل عشايري شكر)	كلات	خشکسالی	پیمانی	1,200,000
25	ترميم و اصلاح آب بردگي و ساخت ابنيه فني قوچان	قوچان	خشکسالی	امانی	425,000
26	ترميم و اصلاح آب بردگي راهها چناران	چناران	خشکسالی	امانی	450,000
27	ترميم و اصلاح آب بردگي راهها مشهد	مشـهد	خشکسالی	امانی	200,000
28	ترميم و اصلاح آب بردگي راهها كلات	كلات	خشکسالی	امانی	150,000
29	ترميم و اصلاح آب بردگي راهها سرخس	سـرخس	خشکسالی	امانی	150,000
30	ترميم و اصلاح آب بردگي راهها نيشابور	نيشـابور	خشکسالی	امانی	150,000
31	بهسازي چشمه وانتقال آب چناران	چناران	خشکسالی	امانی	300,000
32	احداث راه عشایری آبغد به دربیابان بام	مشهد	ملی	پیمانی	2,500,000
33	تجهیز اطراقگاه دره و جین آباد	خواف	ملی	پیمانی	400,000
34	تامین آب شرب زرین کوه	درگز	ملی	پیمانی	650,000
35	تامین آب شرب آقامهدی	بردسـكن	ملی	پیمانی	1,700,000
36	مرمت راه گزلی	چناران	ملی	پیمانی	750,000
37	احداث انبار ذخیره علوفه	چناران	ماده 12	پیمانی	1,300,000
38	احداث انبار ذخیره علوفه	نیشابور	ماده 12	پیمانی	1,000,000
39	احداث انبار ذخیره علوفه	خواف	ماده 12	پیمانی	1,600,000
40	تامین آب شرب	قوچان	حوادث	پیمانی	2,000,000
41	مرمت آب بردگی راههای ارتباطی عشایر و ساخت ابنیه	خواف	حوادث	امانی	130,000
42	مرمت شبکه آبرسانی	سرخس	حوادث	پیمانی	125,000
43	مرمت قنات	سبزوار	حوادث	پیمانی	250,000
جمع کل					25980

طرح مطالعه و مکانیابی کانونهای توسعه

طرح مکانیابی و مطالعات مناطق عشایری : در این طرح مناطق و قلمروهای عشایری، امکانات و پتانسیل های طبیعی و انسانی نیز مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته و باتوجه به پتانسیل های مناطق پروژه هایی درزمینه های اشتغال عشایر پیشنهاد میگردد و مکانهای قابل توسعه و مستعد احداث شهرک شناسایی و مورد مطالعه قرار می گیرند.

درسال 1390 مبلغ 560 میلیون ریال در قالب 1 پروژه مطالعاتی از منابع استانی و 2 پروژه از محل ملی جهت مطالعه مکانیابی کانونهای توسعه در مناطق عشایری در نظر گرفته شده است

لیست پروژه های مصوب سال 1390 در طرح مطالعات - ارقام به میلیون ریال

ردیف	کد پروژه	عنوان پروژه	شهرستان	کانون	محل تامین اعتبار	نحوه اجرا	اعتبار مصوب
1		مكانيابي كانونهاي اسكان عشاير	نيشـابور	خدرشاه	استانی	پیمانی	100
2		مطالعه مکانیابی و طراحی سایت اسکان	نیشابور	خدرشاه	ملی	پیمانی	240
3	884090	مطالعه خط انتقال آب چاه تلخ	سبزوار	چاه تلخ	ملی	پیمانی	220
جمع کل							560

خلاصه عملکرد عمرانی سال 1390

سال 1390				عنوان طرح /عملیات
پیشرفت فیزیک (درصد)	جمع اعتبار	اعتبار (میلیون ریال)	حجم عملیات	عملیات	طرح
100	25980	4395	2095	نگهداري و مرمت ایلراهها (کیلومتر)	ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان
100		3610	5500	آبرساني سیار (خانوار)
100		7225	8	تامین آب (مورد)
100		4300	4	احداث انبار و تجهیز اطراقگاه (مورد)
100		6000	50	احداث و توسعه راههای دسترسی عشایر (کیلومتر)
100	16133	733	1	تکميل مجتمع اسکان عشاير (سایت)	عملیات اجرایی اسکان
100	16133	15400	7	تامین و انتقال آب (مورد)	عملیات اجرایی اسکان
100	560	560	3	مطالعات مکانیابی (طرح)	مطالعات
100	300	300	300	تامین تجهیزات و ماشین الات (میلیون ریال)	تامین تجهیزات و ماشین آلات
100	42973	42973		جمع کل

تسهیلات بانکی:

اعطای تسهیلات بانکی به عشایر از مناسبترین و مفیدترین اقدامات جهت ایجاد اشتغال یا تثبیت اشتغال و افزایش درآمد خانوارهای عشایری و جلوگیری از کوچ عشایر به حاشیه شهرها میباشد. عملکرد جذب تسهیلات بانکی در سال 89 توسط عشایر و شرکتهای عشایری این اداره کل به شرح جدول ذیل میباشد.

عملکرد تسهیلات بانکی در سال 1390

مبالغ به ميليون ريال

رديف	عنوان طرح	تعداد طرح تصويب شده	مبلغ درخواستي	مبلغ تصویب شده	مبلغ جذب شده	تعداد خانوار بهره مند
1	بهسازی و نوسازی اماکن دامی	152	3120	2920	2920	152
2	خرید دام سبک	511	17830	14730	14730	506
3	پرواربندي	668	30233	29763	29763	1331
4	پرورش دام داشتی	39	2442	1446	1446	39
5	پرورش گاو	2	400	400	400	2
6	پرورش شتر	22	3300	3100	3100	22
7	خرید علوفه	1020	82100.3	81500.3	81500.3	7011
8	تامین آب کشاورزی	3	750	670	670	32
9	زراعت	7	200	200	200	7
10	صنایع دستی	3	35	35	35	3
11	مکانیزاسیون	19	3050	2830	2830	98
12	طرح حضرت زینب	95	600	475	475	95
13	سرمایه در گردش شرکتها	9	20013	20013	17363	10571
14	مشاغل خانگی	504	14850	7150	5520	226
15	سایر	10	12928.5	12928.5	12928.5	1856
جمع		3064	191852	178160.8	173880.8	21951